Chuyện cái equalizer

Tên tiếng anh của nó là equalizer, tạm dịch là thiết bị tạo cân bằng. Dân âm thanh hay gọi vắn tắt là eq. Dân gian thì gọi là cục lọc.

Ngày xưa, thuở còn chưa biết gì, nghe các bậc lão thành bảo là eq phải để hình chữ V nghe mới hay. Hồi đó, mình còn thuộc dạng nghe âm thanh bằng... mắt, cứ đi đến đâu mà có cái eq, mà thấy không phải hình chữ V là chê người ta không biết chỉnh.

Sau này gặp sư phụ, mới biết công dụng chính của eq là để cân bằng tần số, để cut feedback. Mình cũng tận mục sở thị sư phụ nhiều lần cut feedback bằng eq, cho nên cứ ghim trong đầu, eq là để cut feedback.

Bây giờ, cái đầu mình có lên được xíu xiu level, cũng tập tành đọc mấy tài liệu âm thanh, mới biết, cái eq đúng là để cân bằng tần số trong hệ thống âm thanh. Và cái chuyện ngày xưa các bậc lão thành bảo là phải để eq dạng chữ V là có nguyên do của nó. Trong lý thuyết âm thanh, có một cái gọi là loudness, nói ra thì dài dòng, đại khái là tai người, như tai mình là ví dụ, nó sẽ nghe và cảm nhận được âm thanh rõ nhất trong khoảng "ở giữa" cái eq, càng về 2 biên 2 bên, tai mình nó càng "điếc" hơn nên nghe không rõ. Để khắc phục tình trạng đó, người ta nghĩ ra việc dùng cái eq, chỉnh thành hình chữ V để làm sao khi âm thanh đi vào tai của ta, nó được "cân bằng" lại thành dạng phẳng. Nghe qua thì lý luận này khá hay, vốn dĩ âm thanh là phải đều, do tai ta bị khiếm khuyến, nghe không rõ 2 biên, ta chỉnh như thế, chính là để bù vào khiếm khuyến tai của ta.

Thế nhưng, cái lý luận ấy, lại "vô tình" quên đi mất 1 chi tiết. Từ khi ta sinh ra, đến khi chết đi, cái tai của ta nó đã "khiếm khuyết" như thế. Mọi âm thanh trên đời, qua tai của ta, tái hiện lại trong bộ não là đã theo cái dạng như thế, đó là điều tự nhiên. Nay ta vì cái lý lẽ trên, mà cố tình bắt tai ta đi ngược lại cái tự nhiên đó, e có gì đó kỳ kỳ.

Này nhé, giả sử ta nghe âm thanh từ một cây guitar, âm thanh mộc, không đi qua bất cứ thiết bị nào, ta thấy nó hay không? Giờ ta thu âm thanh từ cây guitar đó, rồi phát ra loa, cho đi qua eq có hình chữ V, nghe có hay không? Nghe có giống với khi ta nghe trực tiếp từ guitar không? Nếu câu trả lời rằng khi qua eq hình chữ V, nghe hay hơn khi nghe trực tiếp, thì e rằng có gì đó kỳ kỳ.

Trên đây là những ý kiến cá nhân, dĩ nhiên việc nghe nhạc là tùy vào sở thích từng người.